Κυριακή 24 Απριλίου 2016

Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, από φοίνικες δηλαδή ή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, ιτιά, μυρτιά και ελιά. Μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς.
Η εκκλησία μας καθιέρωσε ήδη από τον 9ο αιώνα το έθιμο αυτό μια και όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης «όχλος πολύς…έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ».
Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, στα Ιεροσόλυμα, ο επίσκοπος έμπαινε στην πόλη «επί πώλου όνου», αναπαριστάνοντας το γεγονός, ενώ στα βυζαντικά γινόνταν «ο περίπατος του αυτοκράτορα», από το Παλάτι προς τη Μεγάλη Εκκλησία.
Στη διαδρομή αυτή ο αυτοκράτορας μοίραζε στον κόσμο βάγια και σταυρούς και ο Πατριάρχης σταυρούς και κεριά. Με τα βάγια οι πιστοί στόλιζαν τους τοίχους των σπιτιών και το εικονοστάσι τους. Και σήμερα ακόμα όλες οι εκκλησίες στολίζονται με δαφνόφυλλα ή βάγια.
Τα παλιότερα χρόνια τους τα προμήθευαν τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς ή και μόνο οι νιόπαντρες γυναίκες, για το καλό του γάμου τους. Πίστευαν πως η γονιμοποιός δύναμη που κρύβουν τα φυτά αυτά θα μεταφερόταν και στις ίδιες και η μια χτυπούσε την άλλη με τα βάγια.
Τα “βαγιοχτυπήματα” σιγά-σιγά άρχισαν να γίνονται και από τις άλλες γυναίκες και τα παιδιά τις μιμούνταν και όπως χτυπιούνταν μεταξύ τους εύχονταν: “Και του χρόνου, να μη σε πιάν’ η μυίγα”. Δυνάμεις ιαματικές και αποτρεπτικές, μαζί με τις γονιμοποιές, αποδίδονταν στα βάγια και γι αυτό έπρεπε μετά την εκκλησία όλα να τα “βατσάσουν” για το καλό. Τα δέντρα, τα περβόλια, τα κλήματα, τις στάνες, τα ζώα, τους μύλους, τις βάρκες.
Από ένα κλαδάκι κρεμούσαν στα οπωροφόρα, για να καρπίζουν και στα κηπευτικά, για να μην τα πιάνει το σκουλήκι. “Μέσα βάγια και χαρές, όξω ψύλλοι, κόριζες !” ‘Ολα εξαφανίζονταν από τα σπίτια μόλις μπαίναν τα βάγια. Κρατούσαν την πρώτη θέση στο εικονοστάσι και μ’ αυτά “κάπνιζαν” οι γυναίκες τα παιδιά για το “κακό το μάτι”. Στη Λέσβο τα παιδιά, μετά την εκκλησία, στόλιζαν ένα δεμάτι από κλαδιά δάφνης με κόκκινα ή πράσινα πανάκια από καινούργιο φουστάνι, κρεμούσαν κι ένα κουδούνι και καθώς πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι ψάλλοντας και λέγοντας εξορκισμούς για τους ψύλλους και τα ποντίκια, έδιναν και ένα κλαράκι δάφνης στη νοικοκυρά.
Στο τέλος ζητούσαν και το χάρισμά τους: “Χρόνια πολλά, εν ονόματι Κυρίου, δό μ’ τ’ αυγό να φύγω.” Στην Ανατολική Ρωμυλία, τα κορίτσια έφτιαχναν με τα βάγια στεφάνια, τους έδεναν μια κόκκινη κλωστή και τραγουδώντας όλες μαζί πήγαιναν και τα πέταγαν στο ρέμα κι όπως έπαιρνε τα στεφάνια το νερό, όποιας πήγαινε μπροστά εκείνη θα γινόταν “συντέκνησσα”.
Πρώτη στο γυρισμό, πρώτη στο χορό και στο δικό της σπίτι η μάνα της θα έφτιαχνε τα φασόλια και θα τις φίλευε όλες, μαζί με ελιές.
Στη Τήνο, την Κυριακή των Βαΐων, τα παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους κρατώντας μαζί με το στεφάνι τους την “αργινάρα”, μια ξύλινη ή και σιδερένια ροκάνα που τη στριφογύριζαν με δύναμη. Μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο κατέληγαν στη θάλασσα, όπου πετούσαν στο στεφάνι στο νερό.
Το έθιμο της περιφοράς των κλαδιών θυμίζει την “ειρεσιώνη”, το στολισμένο με καρπούς κλαδί, που στις γιορτές της άνοιξης περιέφεραν στους δρόμους τα παιδιά, στην αρχαιότητα. Τα βάγια τα έπλεκαν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός.
Σε μερικά μέρη τους έδιναν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.
Αν και είναι εκόμα σαρακοστή, η εκκλησία την Κυριακή των Βαϊων επιτρέπει το ψάρι.
Έτσι και το τραγούδι των παιδιών λέει: “Βάγια, Βάγια των βαγιών, τρώνε ψάρι και κολιό, κι ως την άλλη Κυριακή με το κόκκινο αυγό ! ” Αναγράφει το Ωρολόγιο: Πέντε μέρες προ του Νομικού Πάσχα, ερχόμενος ο Ιησούς από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους μαθητές του και του έφεραν ένα ονάριο και αφού κάθισε πάνω του εισερχόταν στη πόλη.
Ο λαός μόλις άκουσε ότι έρχεται ο Ιησούς (είχαν μάθει και τα περί αναστάσεως του Λαζάρου) έλαβαν στα χέρια τους βάϊα από φοίνικες και πήγαν να τον προϋπαντήσουν. Άλλοι με τα ρούχα τους, άλλοι έκοβαν κλαδιά από τα δένδρα και τα έστρωναν στο δρόμο όπου διερχόταν ο Κύριος και τον ακολουθούσαν.
Ακόμα και τα νήπια τον προϋπάντησαν και όλοι μαζί φώναζαν: Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ (Ιωαν.ιε΄). Αυτή τη λαμπρή και ένδοξο πανήγυρη της εισόδου στα Ιεροσόλυμα του Κυρίου εορτάζουμε αυτήν την Κυριακή.

Παρασκευή 1 Ιανουαρίου 2016

ΕΘΙΜΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ




Στη ζεστή ατμόσφαιρα της ελληνικής οικογένειας τηρούνται πολλά έθιμα για καλή τύχη όλο το χρόνο, όπως το «ποδαρικό», το κρέμασμα της κρεμμύδας στην πόρτα και το σπάσιμο του ροδιού. Από τα αρχαία χρόνια ακόμα, τόσο η κρεμμύδα όσο και το ρόδι αποτελούσαν σύμβολα ευημερίας, αφθονίας για την οικογένεια και καλοτυχίας για τους απογόνους.Με την αλλαγή του χρόνου, την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, σπάμε ένα ρόδι μπροστά στην πόρτα του σπιτιού μας. Το σπάσιμο του ροδιού είναι ένα από τα πιο γνωστά και τα πιο αγαπημένα έθιμα της πατρίδας μας. Το ρόδι εξάλλου είναι σύμβολο τύχης και ευημερίας.
Παλαιότερα, ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού έπαιρνε μαζί του στην εκκλησία την ημέρα της Πρωτοχρονιάς στην λειτουργία του Αγίου Βασιλείου ένα ρόδι για να ευλογηθεί και στη συνέχεια πήγαινε στο σπίτι του όπου έπρεπε να χτυπήσει το κουδούνι, να του ανοίξουν χωρίς να χρησιμοποιήσει το κλειδί του και στη συνέχεια να μπει μέσα με το δεξί πόδι και να σπάσει το ρόδι, ώστε να κάνει εκείνος το «καλό ποδαρικό» .
Όταν έμπαινε έριχνε κάτω το ρόδι με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες ολοζώντανες παντού , ενώ ταυτόχρονα έπρεπε να πει «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες οι ρώγες του ροδιού, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά.»
 Σε πολλά χωριά, αλλά και εδώ στην πόλη, οι κάτοικοι κρεμούν μία κρεμμύδα στην πόρτα τους. Το επόμενο πρωί, η παράδοση θέλει τον πατέρα ή την μητέρα της οικογένειας να χτυπούν με αυτή τα παιδιά τους ελαφρά στο κεφάλι, για να τα ξυπνήσουν και να παρακολουθήσουν όλοι μαζί την λειτουργία του Αγίου Βασιλείου.
 Οι παλιοί Αθηναίοι περίμεναν τον Άη Βασίλη το βράδυ της παραμονής με τα φώτα αναμμένα και ολάνοιχτες τις πόρτες των σπιτιών τους κι όπως έλεγε η γιαγιά « Ο Άη Βασίλης παιδιά μου είναι κουρασμένος, διψασμένος και πεινασμένος από το μακρινό του ταξίδι για να μοιράσει τα δώρα σε όλα τα παιδιά του κόσμου.» Έτσι λοιπόν, έστρωναν το μεγάλο τραπέζι στην τραπεζαρία με όλων των ειδών τα φαγητά και τα γλυκίσματα αλλά και ένα ποτήρι νερό που τον περίμενε ειδικά για να τον ξεδιψάσει όταν θα ερχόταν σπίτι.
Γύρω από αυτό το πανέμορφο τραπέζι καθόταν και η οικογένεια, το βράδυ της παραμονής, περιμένοντας ν΄αλλάξει ο χρόνος. Τα μεσάνυχτα έσβηναν τα φώτα για να φύγει ο παλιός ο χρόνος και άναβαν ξανά, μετά από λίγο, για να υποδεχθούν όλοι με αγκαλιές και φιλιά τον καινούργιο. Τα παιδιά κρεμούν παπούτσια και κάλτσες στα παράθυρα και στο τζάκι, περιμένοντας να περάσει ο Άη Βασίλης και να τους τα γεμίσει με τα δώρα που του ζήτησαν στο γράμμα που του έστειλαν.
Στο νησί της Κεφαλλονιάς αλλά και στα υπόλοιπα Επτάνησα ο καινούργιος χρόνος έρχεται γεμάτος αρώματα! Οι κάτοικοι το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς βγαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνια και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας «Ήρθαμε με ρόδα και ανθούς να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς», ενώ η τελευταία ευχή της βραδιάς είναι «Καλή Αποκοπή», δηλαδή με το καλό να φύγει ο παλιός ο χρόνος.
Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως στην Αριδαία Πέλλας, στην Καρδίτσα και σε χωριά της Κοζάνης των οποίων οι κάτοικοι κατάγονται από τον Πόντο, αναβιώνει ένα έθιμο, που συμβολίζει τη γονιμότητα της γης. Τις ημέρες μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων, πομπή μεταμφιεσμένων «οι μωμόγεροι», ξεχύνονται στους δρόμους χορεύοντας στους ήχους των παραδοσιακών οργάνων.
Στη Λήμνο το τραπέζι της πρώτης μέρας του χρόνου στρώνεται με αφθονία φαγητών και γλυκών προοιωνίζοντας την αφθονία των αγαθών για όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Εκτός όμως από τα φαγητά, τοποθετούν απαραίτητα στο τραπέζι κλαδιά ελιάς, ένα μεγάλο ρόδι και ένα μπολ γεμάτο μέλι, σύμβολο ευτυχίας και ευγονίας για κάθε σπιτικό.
Στη Δυτική Μακεδονία Μπουμπουσιάρια ονομάζονται τα καρναβάλια που γίνονται την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια στη Σιάτιστα και τα γύρω χωριά, καθώς και στα Βλαχοχώρια των Γρεβενών.
Η Καλή Χέρα στην Κρήτη είναι ένα έθιμο σύμφωνα με το οποίο δίνεται ένα χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που θα επισκεφθούν κάποιο σπίτι την Πρωτοχρονιά – συνήθως από παππούδες και θείους- ενώ μερικές δεκαετίες παλιότερα, «η καλή χέρα» ήταν το μόνο δώρο που έπαιρναν τα παιδιά την Πρωτοχρονιά και σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν καν χρήματα, αλλά απλά ένα κέρασμα.
Τέλος το έθιμο της κοπής της Βασιλόπιτας είναι ένα από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν με πολλή αγάπη ως τις μέρες μας.
Έχει τις ρίζες του σε μία ιστορία που συνέβη πριν από εκατοντάδες χρόνια στην Καισάρεια της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία, όταν την πολιορκούσε ένας αδίστακτος στρατηγός, ο οποίος απαίτησε όλο το χρυσάφι της πόλης, για να σταματήσει την πολιορκία.
Ο επίσκοπος Μέγας Βασίλειος προσευχήθηκε για να προστατεύσει την πόλη και στη συνέχεια έδωσε τα χρυσαφικά που είχε μαζέψει από τους κατοίκους της. Κατά την παράδοση όμως και όταν ο στρατηγός πήγε να δει τα λάφυρά του, έγινε ένα θαύμα. Ένας καβαλάρης όρμησε πάνω σ΄αυτόν και τους στρατιώτες του και έσωσε την πόλη. Για να επιστραφούν τα χρυσαφικά στους κατοίκους ο Μέγας Βασίλειος είπε και ζύμωσαν ψωμάκια, στα οποία έβαλαν μέσα και από κάτι. Με αυτό τον τρόπο κάθε οικογένεια έπαιρνε ένα ψωμάκι που κόβοντάς το έβρισκε μέσα κάποιο χρυσαφικό. Ήταν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα ! …
Κάθε χρόνο λοιπόν, την πρώτη μέρα της νέας χρονιάς κόβουμε την βασιλόπιτα αναζητώντας το κρυμμένο φλουρί! Όποιος το πετύχει είναι και ο τυχερός της χρονιάς έχοντας τις ευχές όλων για υγεία, ευτυχία και αγάπη!

Κ Α Λ Η  Χ Ρ Ο Ν Ι Α !

Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015

Η ΑΓΕΛΑΔΑ

ΒΑΣΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ  ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ
 
ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες και δίνεις τη μία στο γείτονά σου. 
  
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η κυβέρνηση παίρνει και τις δύο και σου δίνει λίγο γάλα.
   
ΦΑΣΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η κυβέρνηση παίρνει και τις δύο και σου πουλά λίγο γάλα. 
  
ΝΑΖΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η κυβέρνηση τις παίρνει και σε σκοτώνει κιόλας. 
  
ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες, η κυβέρνηση παίρνει και τις δύο, σκοτώνει τη μία, αρμέγει την άλλη και στο τέλος πετά το γάλα... 
  
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, πουλάς τη μία, αγοράζεις έναν ταύρο, πολλαπλασιάζεις το κοπάδι και η οικονομία αναπτύσσεται ομαλά. Στη συνέχεια, πουλάς όλο το κοπάδι, γίνεσαι εισοδηματίας και ζείς καλύτερα.
   
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες, πουλάς τη μία και αναγκάζεις την άλλη να παράγει το γάλα που αντιστοιχεί σε 4 αγελάδες. Αργότερα, προσλαμβάνεις έναν εμπειρογνώμονα για να αναλύσει τους λόγους για τους οποίους η αγελάδα ψόφησε.
   
ΓΑΛΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες και απεργείς επειδή θέλεις 3. 

ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις έτσι ώστε να έχουν το 1/10 του μεγέθους τους και να παράγουν 20 φορές  περισσότερο γάλα. Μετά σχεδιάζεις ένα έξυπνο καρτούν, το ονομάζεις COWKEMON και το πουλάς σε όλο τον κόσμο.
 
ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις έτσι ώστε να ζουν 100 χρόνια, να τρώνε μία φορά το μήνα και να αυτοαρμέγονται.   

ΙΤΑΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες αλλά δεν ξέρεις που είναι, έτσι κάνεις διάλειμμα για φαγητό.
 
ΡΩΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες, τις μετράς και μαθαίνεις ότι στην πραγματικότητα έχεις 5. Τις ξαναμετράς και μαθαίνεις ότι έχεις 42. Την τρίτη φορά μαθαίνεις ότι έχεις δύο ξανά. Μετά σταματάς να μετράς και ανοίγεις ακόμη ένα μπουκάλι βότκα. 

ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες, 300 ανθρώπους να τις αρμέγουν, ισχυρίζεσαι ότι εξασφαλίζεις πλήρη απασχόληση και υψηλή παραγωγικότητα και συλλαμβάνεις το δημοσιογράφο που ανακοινώνει τους παραπάνω αριθμούς. 
 
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες, δηλώνεις πως έχεις 20 και λαμβάνεις κοινοτικές επιδοτήσεις για 200 , λαδώνοντας τον δημόσιο υπάλληλοκαι τον τοπικό βουλευτή , αγοράζεις μερσεντέ , στούντιο στο νησί και μεζονέτα στην Κηφισιά , δηλώνεις πτωχευμένος με τον νόμο Κατσέλη, ψηφίζειςΣΥΡΙΖΑ γιατί σου υποσχέθηκε διαγραφή χρεών και το βράδυ στην ταβέρνασιχτιρίζεις την τρόικα για το μίσος που βγάζουν στους ελληναράδες.   

 ΙΝΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες και απλά τις λατρεύεις. 

ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες και είναι και οι δύο τρελές.